|
———————————————————————————————
(Kinh số 01-10)
，Người Ngu
，(1)
，Như vầy tôi nghe.
，Một thời Thế Tôn trú ở Sàvatthi, Jetanava, tại vườn ông Anàthapindika. Lúc bấy giờ, Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo:
，- Này các Tỷ-kheo.
，- Thưa vâng. Bạch Thế Tôn.
，Các vị Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:
，1- Phàm có sự sợ hãi nào khởi lên, tất cả sự sợ hãi ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí. Phàm có những nguy hiểm nào khởi lên, tất cả những nguy hiểm ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí. Phàm có những tai họa nào khởi lên, tất cả những tai họa ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí.
，Ví như, ngọn lửa từ nhà bằng cỏ lau, hay từ nhà bằng cỏ, thiêu đốt các ngôi nhà có nóc nhọn, các ngôi nhà có trét trong và trét ngoài, ngăn chận được gió, các ngôi nhà có chốt cửa đóng chặt, có các cửa đóng kín.
，Cũng vậy, phàm có sự sợ hãi nào khởi lên, tất cả sự sợ hãi ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí. Phàm có những nguy hiểm nào khởi lên, tất cả những nguy hiểm ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí. Phàm có những tai họa nào khởi lên, tất cả những tai họa ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí. Phàm có những nguy hiểm nào khởi lên, tất cả những nguy hiểm ấy khởi lên từ người ngu, không phải từ người hiền trí.
，Như vậy, người ngu có sợ hãi, người trí không sợ hãi, người ngu có nguy hiểm, người trí không có nguy hiểm, người ngu có tai họa, người trí không có tai họa.
，Này các Tỷ-kheo, không có sợ hãi đến với người trí, không có nguy hiểm đến với người trí, không có tai họa đến với người trí.
，2. Do vậy, ở đây, cần phải học tập như sau:
，- Thành tựu với ba pháp nào, một người ngu được biết là như vậy, hãy từ bỏ ba pháp ấy. Thành tựu với ba pháp nào, một người trí được biết là như vậy, hãy chấp nhận ba pháp ấy và thực hành chúng.
，Như vậy, này các Tỷ-kheo, cần phải học tập.
，Này các Tỷ-kheo, tướng của người ngu ở trong hành động (của mình); tướng của người trí ở trong hành động (của mình). Trí tuệ chói sáng trong nếp sống (của mình)
，(2)
，1. Thành tựu với ba pháp, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm ác, miệng nói ác, ý nghĩ ác.
，Này các Tỷ-kheo, thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，2. Thành tựu với ba pháp, người trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm thiện, miệng nói thiện, ý nghĩ thiện.
，Này các Tỷ-kheo, thành tựu với ba pháp này, người trí được biết đến.
，3. Do vậy, này các Tỷ-kheo, cần phải học tập như sau:
，- Thành tựu với ba pháp nào, người ngu được biết đến, hãy từ bỏ ba pháp ấy; thành tựu với ba pháp nào, người trí được biết đến; hãy chấp nhận ba pháp ấy, và thực hành chúng. Như vậy, này các Tỷ-kheo, cần phải học tập.
，(3)
，1- Có những pháp này, là đặc tính của người ngu, là tướng trạng của người ngu, là ấn tích của người ngu.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, kẻ ngu suy nghĩ ác, nói ác và làm ác. Nếu người ngu này, không suy nghĩ ác, không nói ác và không làm ác, thời lấy gì người hiền trí biết được:
，- "Người này là kẻ ngu, không phải là bậc chân nhân"?
，Vì rằng, người ngu suy nghĩ ác, nói ác và làm ác, nên các người hiền trí biết được:
，- "Người này là kẻ ngu, không phải là bậc chân nhân".
，Có những pháp này, là đặc tánh của người ngu, là tướng trạng của người ngu, là ấn tích của người ngu.
，2- Có những pháp này, là đặc tính của người hiền trí, là tướng trạng của người hiền trí, là ấn tích của người hiền trí.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, người hiền trí suy nghĩ thiện, nói thiện và làm thiện. Nếu người hiền trí này, không suy nghĩ thiện, không nói thiện và không làm thiện, thời lấy gì người hiền trí biết được:
，- "Người này là người hiền trí, bậc chân nhân"?
，Vì rằng, người hiền trí suy nghĩ thiện, nói thiện và làm thiện, nên các người hiền trí biết được:
，- "Người này là người hiền trí, là bậc chân nhân".
，Có những pháp này, là đặc tánh của người hiền trí, là tướng trạng của người hiền trí, là ấn tích của người hiền trí.
，(4)
，1- Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Phạm tội, không thấy là có phạm tội; phạm tội sau khi thấy là có phạm tội, không như pháp sám hối; được người khác phát lộ có tội, không như pháp chấp nhận.
，Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，2- Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Phạm tội, thấy là có phạm tội; phạm tội sau khi thấy là có phạm tội, như pháp sám hối; được người khác phát lộ có tội, như pháp chấp nhận.
，Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，(5)
，1- Thành tựu với ba pháp, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Không như lý suy tư, đặt câu hỏi; không như lý suy tư, trả lời câu hỏi; khi người khác như lý trả lời câu hỏi với những câu, những chữ vuông tròn, với những hành văn trơn tru chải chuốt, không có chấp nhận.
，Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，2- Thành tựu với ba pháp, người hiền trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Như lý suy tư, đặt câu hỏi; Như lý suy tư, trả lời câu hỏi; khi người khác như lý trả lời câu hỏi với những câu, những chữ vuông tròn, với những hành văn trơn tru chải chuốt, liền chấp nhận.
，Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，(6)
，1- Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm bất thiện, miệng nói bất thiện, ý nghĩ bất thiện.
，Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，2- Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm thiện, miệng nói thiện, ý nghĩ thiện.
，Thành tựu ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，(7)
，1- Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm có tội, miệng nói có tội, ý nghĩ có tội.
，Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，2- Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm không có tội, miệng nói không có tội, ý nghĩ không có tội.
，Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，(8)
，1- Thành tựu với ba pháp này, người ngu được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm có não hại, miệng nói có não hại, ý nghĩ có não hại. ...(như trên)
，2- Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí được biết đến.
，Thế nào là ba?
，Thân làm không có não hại, miệng nói không có não hại, ý nghĩ không có não hại. ...(như trên)
，(9)
，1- Thành tựu với ba pháp này, người ngu vụng về, không phải bậc chân nhân, tự mình xử sự như một kẻ mất gốc, bị thương tích, phạm tội, bị kẻ trí quở trách và tạo nên nhiều điều vô phước.
，Thế nào là ba?
，Thân làm ác, miệng nói ác, ý nghĩ ác (như trên) ...
，2- Thành tựu với ba pháp này, người hiền trí không vụng về, là bậc chân nhân, tự mình xử sự không như một kẻ mất gốc, không bị thương tích, không phạm tội, không bị kẻ trí quở trách và tạo nên nhiều phước đức ... (như trên) ...
，(10)
，1- Do thành tựu ba pháp, do không đoạn tận ba cấu uế, tương xứng như vậy, bị quăng vào địa ngục.
，Thế nào là ba?
， Ác giới và cấu uế của ác giới không được đoạn tận; tật đố và cấu uế của tật đố không được đoạn tận; xan tham và cấu uế của xan tham không được đoạn tận.
，Thành tựu với ba pháp này, do không đoạn tận ba cấu uế này, như vậy bị quăng vào địa ngục tương xứng.
，2- Thành tựu với ba pháp này, tương xứng như vậy được sinh lên cõi Trời.
，Thế nào là ba?
，Có giữ giới và cấu uế của các giới được đoạn tận; không có tật đố và cấu uế của tật đố được đoạn tận; không có xan tham và cấu uế của xan tham được đoạn tận.
，Thành tựu với ba pháp này, đoạn tận ba cấu uế này, tương xứng như vậy được sanh lên cõi Trời.
(Kinh số 11-20)
，(11)
，Ba Pháp (1)
，1- Thành tựu với ba pháp này, một Tỷ-kheo có danh tiếng, sống đem lại bất hạnh cho đa số, không an lạc cho đa số, không lợi ích cho đa số, đem lại bất hạnh, đau khổ cho chư Thiên và loài người.
，Thế nào là ba?
，Khuyến khích các thân nghiệp không tùy thuận; khuyến khích các ngữ nghiệp không tuỳ thuận, khuyến khích các pháp không tùy thuận.
，Thành tựu với ba pháp này, một Tỷ-kheo có danh tiếng sống ... cho chư Thiên và loài người.
，2- Thành tựu với ba pháp này, một Tỷ-kheo có danh tiếng, sống đem lại hạnh phúc cho đa số, an lạc cho đa số, lợi ích cho đa số, đem lại hạnh phúc an lạc cho chư Thiên và loài người.
，Thế nào là ba?
，Khuyến khích các thân nghiệp tùy thuận; khuyến khích các ngữ nghiệp tuỳ thuận; khuyến khích các pháp tùy thuận. Thành tựu với ba pháp này, một Tỷ-kheo có danh tiếng sống đem lại hạnh phúc cho đa số, an lạc cho đa số, lợi ích cho đa số, đem lại hạnh phúc, an lạc cho chư Thiên và loài người.
，(12)
，Ba Chỗ
，1. Ba pháp này, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Thế nào là ba?
，Tại chỗ nào, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh được sanh ra; đây là pháp thứ nhất, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Lại nữa, tại chỗ nào, một vua Sát-đế-lỵ được làm lễ quán đảnh, đây là pháp thứ hai, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Lại nữa, tại chỗ nào, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh sau khi chiến thắng một trận, tại chỗ vị ấy chiếm như là cầm đầu trong cuộc chiến thắng; đây là pháp thứ ba, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Ba pháp này, một vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh cần phải trọn đời ghi nhớ.
，2. Cũng vậy, có ba pháp này, một Tỷ-kheo cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Thế nào là ba?
，Tại chỗ nào, một Tỷ-kheo cạo bỏ râu tóc, đắp áo cà sa; xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình; đây là pháp thứ nhất, một Tỷ-kheo cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Lại nữa, tại chỗ nào, Tỷ-kheo như thật biết rõ: "Ðây là khổ", như thật rõ biết: "Ðây là khổ tập", như thật rõ biết: "Ðây là khổ diệt", như thật rõ biết: "Ðây là con đường đưa đến khổ diệt"; đây là pháp thứ hai, một Tỷ-kheo cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Lại nữa, tại chỗ nào, môt Tỷ-kheo, sau khi đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát; đây là pháp thứ ba, Tỷ-kheo cần phải trọn đời ghi nhớ.
，Ba pháp này, một Tỷ-kheo cần phải trọn đời ghi nhớ.
，(13)
，Ba Hạng Người
[1]
，Có ba hạng người này, xuất hiện, có mặt ở đời.
，Thế nào là ba?
，Không hy vọng, có hy vọng, ly hy vọng.
，1. Và thế nào là người không hy vọng?,
，Ở đây, có người được sanh trong một gia đình thấp kém, gia đình một người đổ phân, hay gia đình một người thợ săn hay gia đình một người đan tre, hay gia đình người đóng xe, hay gia đình người quét rác, hay trong gia đình một người nghèo khổ, khó tìm được đồ ăn uống để sống, khó tìm cho được đồ ăn đồ mặc ... Và người ấy xấu xí, khó ngó, lùn, thấp, nhiều bệnh hoạn, đui một mắt, còm, què, hay đi khập khễnh, không có được đồ ăn, đồ uống đồ mặc, xe cộ, vòng hoa, hương, phấn sáp, chỗ nằm, chỗ ở hay đèn.
， Người ấy nghe nói như sau:
，- "Vị Sát-đế-lỵ tên như vậy đã được các Sát-đế-lỵ làm lễ quán đảnh theo lễ quán đảnh của các Sát-đế-lỵ".
， Người ấy không nghĩ như sau:
，- "Không biết khi nào các Sát-đế-lỵ mới làm lễ quán đảnh cho ta theo lễ quán đảnh của Sát-đế-lỵ?".
，Người như vậy, được gọi là người không hy vọng.
，2. Và thế nào là người có hy vọng?
，Ở đây, trưởng nam của vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh, xứng đáng để được làm lễ quán đảnh, nhưng chưa làm lễ quán đảnh và đạt đến địa vị bất động (đã đến tuổi thành niên).
，Người ấy nghe nói như sau:
，- "Vị Sát-đế-lỵ tên như vậy đã được các Sát-đế-lỵ làm lễ quán đảnh theo lễ quán đảnh của các Sát-đế-lỵ".
，Người ấy suy nghĩ như sau:
，- "Không biết khi nào các Sát- đế-lỵ mới làm lễ quán đảnh cho ta theo lễ quán đảnh của Sát-đế-lỵ?".
，Người như vậy, được gọi là người có hy vọng.
，3. Và thế nào là người ly hy vọng?
，Ở đây vua Sát-đế-lỵ đã làm lễ quán đảnh. Vị ấy nghe nói như sau:
，- "Vị Sát-đế-lỵ tên như vậy đã được các Sát-đế-lỵ làm lễ quán đảnh theo lễ quán đảnh của các Sát-đế-lỵ".
，Người ấy không nghĩ như sau:
，- "Không biết khi nào các Sát-đế-lỵ mới làm lễ quán đảnh cho ta theo lễ quán đảnh của Sát-đế-lỵ?"
，Vì cớ sao? Sự hy vọng được làm lễ quán đảnh trước khi chưa làm lễ quán đảnh, hy vọng ấy được hoàn toàn chấm dứt.
，Người như vậy, được gọi là người đã ly hy vọng.
，Ba hạng người này, xuất hiện, có mặt ở đời.
[2]
，Cũng vậy, có ba hạng người xuất hiện, có mặt giữa các Tỷ-kheo.
，Thế nào là ba?
，Không hy vọng, có hy vọng, ly hy vọng.
，1. Và thế nào là người không hy vọng?
，Ở đây, có người ác giới, tánh tình độc ác, sở hành bất tịnh, có những hành vi che đậy, không phải là Sa-môn, nhưng hiện tướng là Sa-môn, không sống Phạm hạnh, nhưng hiện tướng có Phạm hạnh, nội tâm hôi hám, ứ đầy tham dục, tánh tình bất tịnh.
，Người này nghe:
，- "Tỷ-kheo có tên như vậy, do đoạn tận các lậu hoặc ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí, chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát".
，Người ấy không suy nghĩ như sau:
，- "Ðến khi nào, do đoạn tận các lậu hoặc ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí, ta sẽ chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát?"
，Người như vậy, được gọi là người không hy vọng.
，2. Và thế nào là người có hy vọng?
，Ở đây, một Tỷ-kheo giữ tánh tình hiền thiện.
，Vị ấy nghe:
，- "Tỷ-kheo có tên như vậy, đã đoạn tận các lậu hoặc ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí, chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát".
，Người ấy suy nghĩ như sau:
，- "Ðến khi nào, do đoạn tận các lậu hoặc ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí, ta sẽ chứng đạt, chứng ngộ và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát?"
，Người như vậy, được gọi là người có hy vọng.
，3. Và thế nào là người ly hy vọng?
，Ở đây một vị A-la-hán, đã đoạn tận các lậu hoặc.
，Vị này nghe:
，- "Tỷ-kheo có tên như vậy ... tuệ giải thoát". Vị ấy không suy nghĩ như sau : "Ðến khi nào, do đoạn tận ... tuệ giải thoát?"
， Vì cớ sao?
，Hy vọng được giải thoát trước khi chưa giải thoát, hy vọng ấy đã được hoàn toàn chấm dứt.
，Người như vậy, là người ly hy vọng.
，Ba hạng người này, xuất hiện, có mặt giữa các vị Tỷ-kheo.
，(14)
，Pháp
，Phàm vua Chuyển Luân nào, đúng pháp, pháp vương, vị ấy cũng chuyển bánh xe (cai trị), không phải không có vua.
，Ðược nghe nói vậy, một Tỷ-kheo bạch Thế Tôn:
，- Bạch Thế Tôn, ai là vua cho vua Chuyển Luân đúng pháp, pháp vương?
，Ðó là pháp, này Tỷ-kheo.
，Thế Tôn nói:
，1- Ở đây, này Tỷ-kheo, vị Chuyển Luân, đúng pháp, pháp vương, y cứ pháp, cung kính pháp, kính trọng pháp, tôn kính pháp, lấy pháp làm tràng phan, lấy pháp làm cờ xí, lấy pháp làm tối thắng, ra lệnh hộ trì, che chở, ủng hộ đúng pháp đối với quần chúng.
，Lại nữa, vua Chuyển Luân, đúng pháp, pháp vương ... ra lệnh hộ trì, che chở, ủng hộ đúng pháp đối với các Sát-đế-lỵ, đối với các tùy tùng, đối với quân đội, đối với các Bà-la-môn và gia chủ, đối với các thị trấn và quốc độ, đối với các Sa-môn, Bà-la-môn, đối với các loài thú và các loài chim.
，Vua Chuyển Luân ấy, đúng pháp ... sau khi ra lệnh hộ trì, che chở ... đối với các loài thú và các loài chim, chuyển bánh xe đúng pháp.
，Bánh xe ấy không bị ngăn cản sự chuyển vận, bởi bất cứ người nào, hay bởi loài hữu tình thù nghịch nào.
，2- Cũng vậy, Như Lai, bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, đúng pháp, vị Pháp Vương, y cứ pháp, cung kính pháp, kính trọng pháp, tôn kính pháp, lấy pháp làm tràng phan, lấy pháp làm cờ xí, lấy pháp làm tối thắng, ra lệnh hộ trì, che chở, ủng hộ đúng pháp đối với thân nghiệp, nghĩ rằng:
，- "Thân nghiệp như vậy cần phải hành trì, thân nghiệp như vậy không được hành trì".
，Lại nữa, Như Lai, bậc A-la-hán ... ủng hộ đúng pháp đối với khẩu nghiệp, nghĩ rằng: "Khẩu nghiệp như vậy cần phải hành trì, Khẩu nghiệp như vậy không được hành trì, đối với ý nghiệp", nghĩ rằng "Ý nghiệp như vậy cần phải hành trì, Ý nghiệp như vậy không được hành trì".
，Như Lai ấy, bậc A-la-hán ... đúng pháp, sau khi ra lệnh hộ trì che chở ... đối với thân nghiệp ... đối với khẩu nghiệp ... đối với ý nghiệp ... chuyển bánh xe đúng pháp.
，Bánh xe ấy không bị ngăn chặn sự chuyển vận, bởi Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên, Ác ma, Phạm thiên, hay bất cứ một ai ở đời.
，(15)
，Người Ðóng Xe Hay Pacetana
，Một thời Thế Tôn ở tại Bàranàsi, Isipatana, chỗ Vườn Nai, tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỷ-kheo:
，- Này các Tỷ-kheo.
，- Bạch Thế Tôn.
，Các Tỷ-kheo ấy vâng đáp Thế Tôn. Thế Tôn nói như sau:
，- Thuở xưa, có vị vua tên là Pacetana. Rồi vua Pacetana cho gọi người thợ đóng xe:
，- "Này người đóng xe, sau sáu tháng, sẽ có trận chiến. Này người đóng xe, ông có thể làm cho ta một cặp bánh xe mới được không?"
，- "Thưa Ðại Vương, có thể được".
，Người đóng xe trả lời cho vua Pacetana.
，1. Rồi người đóng xe, sau sáu tháng trừ sáu ngày, làm xong một bánh xe.
，Rồi vua Pacetana bảo người đóng xe:
，- "Sau sáu ngày, này người đóng xe, sẽ có trận chiến. Ðôi bánh xe mới có thể làm xong được không?"
，- "Thưa Ðại vương, sau sáu tháng trừ sáu ngày, một bánh xe đã làm xong".
，- "Này người đóng xe, Ông có thể, với sáu ngày (còn lại) này, làm xong bánh xe thứ hai?"
，- "Thưa Ðại vương, con có thể làm được".
，Người đóng xe trả lời cho vua Pacetana.
，2. Rồi người đóng xe trong sáu ngày, sau khi làm xong bánh xe thứ hai, cầm cặp bánh xe mới, đi đến vua Pacetana; sau khi đến, thưa với vua Pacetana:
，- "Thưa Ðại vương, cặp bánh xe mới này đã làm xong cho Ngài".
，- "Này người đóng xe, cái bánh xe này làm xong trong sáu tháng trừ sáu ngày và cái bánh xe này làm xong trong sáu ngày, có cái gì sai khác giữa hai cái này, ta không thấy có cái gì sai khác hết".
，- "Có sự sai khác giữa hai cái này, thưa Ðại vương. Thưa Ðại vương, hãy nhìn sự sai khác".
，Rồi người đóng xe đẩy cho chạy bánh xe được làm xong trong sáu ngày. Bánh xe ấy tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại rồi xoay quanh vài vòng và rơi xuống đất. Rồi nó đẩy cho chạy bánh được làm xong trong sáu tháng trừ sáu ngày. Bánh xe ấy tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại, rồi nó đứng lại như đang mắc vào trong trục xe.
，3- "Do nhân gì, này người đóng xe, do duyên gì cái bánh xe được làm trong sáu ngày, tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại, rồi xoay quanh vài vòng và rơi xuống đất.
， Do nhân gì, này Người đóng xe, do duyên gì cái bánh xe được làm trong sáu tháng trừ sáu ngày, tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại, rồi nó đứng lại như mắc vào trục xe?"
，- "Thưa Ðại vương, cái bánh xe này được làm xong sau sáu ngày, vành xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm; các căm xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm, trục xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm.
，Vì rằng vành xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm; vì rằng các căm xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm, vì rằng trục xe bị cong, có chỗ hỏng, có khuyết điểm nên bánh xe ấy tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại, rồi xoay quanh vài vòng rồi rơi xuống đất.
，Còn bánh kia, thưa Ðại Vương, được làm xong sau sáu tháng trừ sáu ngày, bánh xe ấy không bị cong, không có chỗ hỏng, không có khuyết điểm; trục xe ấy không bị cong, không có chỗ hỏng, không có khuyết điểm. Vì rằng vành xe không bị cong, không có chỗ hỏng, không có khuyết điểm; vì rằng các căm xe không bị cong, không có chỗ hỏng, không có khuyết điểm, vì rằng trục xe không bị cong, không có chỗ hỏng, không có khuyết điểm nên bánh xe ấy tiếp tục chạy cho đến khi sức đẩy (ban đầu) còn tồn tại, nó đứng lại như đang mắc vào ở trong trục xe.
，4. Rất có thể, các thầy nghĩ rằng trong thời ấy, người đóng xe ấy là một người khác. Này các Tỷ-kheo, chớ có nghĩ như vậy. Trong thời ấy, ta chính là người đóng xe. Lúc bấy giờ, ta khéo léo về chỗ cong của gỗ, về chỗ hỏng của gỗ, về khuyết điểm của gỗ.
，Nay, này các Tỷ-kheo, ta là bậc A-la-hán, Chánh Ðẳng Giác, khéo léo về chỗ cong của thân, về chỗ hỏng của thân, về khuyết điểm của thân; khéo léo về chỗ cong của lời nói, về chỗ hỏng của lời nói, về khuyết điểm của lời nói; khéo léo về chỗ cong của ý, về chỗ hỏng của ý, về khuyết điểm của ý.
，5. Ðối với các Tỷ-kheo hay Tỷ-kheo ni nào, thân cong không có đoạn tận, thân hư hỏng, thân khuyết điểm (không có đoạn tận), lời nói cong không có đoạn tận, lời nói hư hỏng, lời nói khuyết điểm (không có đoạn tận), ý cong không có đoạn tận, ý hư hỏng, ý khuyết điểm (không có đoạn tận), như vậy, vị ấy rời khỏi pháp luật này, ví như bánh xe ấy được làm xong sau sáu ngày.
，Ðối với các Tỷ-kheo hay Tỷ-kheo ni nào, thân cong được đoạn tận, thân hư hỏng, thân khuyết điểm (được đoạn tận), lời nói cong ... ý cong được đoạn tận, ý hư hỏng, ý khuyết điểm (được đoạn tận), như vậy, vị ấy an trú trong pháp luật này, ví như bánh xe ấy được làm xong sau sáu tháng trừ sáu ngày.
，6. Do vậy, này các Tỷ-kheo, hãy học tập như sau:
，- "Chúng tôi sẽ đoạn tận thân cong, thân hư hỏng, thân khuyết điểm, chúng tôi sẽ đoạn tận lời nói cong, lời nói hư hỏng, lời nói khuyết điểm, chúng tôi sẽ đoạn tận ý cong, ý hư hỏng, ý khuyết điểm".
，Như vậy, này các Tỷ-kheo, các Thầy cần phải học tập.
，(16)
，Con Ðường Không Có Lỗi Lầm
，Thành tựu ba pháp, Tỷ-kheo thực hành con đường không có lầm lỗi, và có những căn bản thắng tấn để đoạn diệt các lậu hoặc.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, Tỷ-kheo hộ trì các căn, tiết độ trong ăn uống và chú tâm cảnh giác.
，1. Và thế nào là Tỷ-kheo hộ trì các căn?
，Ở đây, Tỷ-kheo khi mắt thấy sắc, không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì, vì nhãn căn không được bảo vệ, khiến tham ưu, các ác bất thiện pháp khởi lên, Tỷ-kheo tự bảo vệ nguyên nhân ấy, phòng hộ nhãn căn, thực hành phòng hộ nhãn căn. Khi tai nghe tiếng ... mũi ngửi hương ... lưỡi nếm vị ... thân cảm xúc ... ý nhận thức các pháp, vị ấy không nắm giữ tướng chung, không nắm giữ tướng riêng. Những nguyên nhân gì, ví ý căn không được bảo vệ, khiến tham ưu, các ác bất thiện pháp khởi lên, Tỷ-kheo tự bảo vệ nguyên nhân ấy, phòng hộ ý căn, thực hành phòng hộ ý căn. Như vậy, là Tỷ-kheo hộ trì các căn.
，2. Và thế nào là Tỷ-kheo tiết độ trong ăn uống?
，Ở đây, Tỷ-kheo như lý giác sát thọ dụng các món ăn, không phải để vui đùa, không phải để đam mê, không phải để trang sức, không phải để tự làm đẹp mình, mà chỉ để thân này được an trú và được bảo dưỡng, để (thân này) khỏi bị thương hại, để hộ trợ Phạm hạnh, nghĩ rằng:
，- «Như vậy, ta diệt trừ các cảm thọ cũ, và không cho khởi lên các cảm thọ mới, và ta sẽ không có lỗi lầm, sống được an ổn".
，Như vậy, là Tỷ-kheo tiết độ trong ăn uống.
，3. Và như thế nào là Tỷ-kheo chú tâm cảnh giác?
，Ở đây, Tỷ-kheo ban ngày trong khi đi kinh hành và ngồi, gột sạch tâm khỏi các triền cái, ban đêm trong canh một, trong khi đi kinh hành và ngồi, gột sạch tâm khỏi các triền cái, ban đêm trong canh giữa, nằm xuống như con sư tử về phía hông bên phải, hai chân gác lên nhau, chánh niệm tỉnh giác, tác ý tưởng thức dậy, ban đêm trong canh cuối, sau khi thức dậy trong khi đi kinh hành và ngồi, gột sạch tâm khỏi các triền cái.
，Như vậy, Tỷ-kheo chú tâm cảnh giác.
，Thành tựu ba pháp này, Tỷ-kheo thực hành con đường không có lỗi lầm, và có những căn bản thắng tấn để đoạn diệt các lậu hoặc.
，(17)
，Ba Pháp (2)
，1. Có ba pháp này, đưa đến hại mình, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai.
，Thế nào là ba?
，Thân làm ác, miệng nói ác, ý nghĩ ác.
， Ba pháp này, đưa đến hại mình, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai.
，2. Có ba pháp này, không đưa đến hại mình, không đưa đến hại người, không đưa đến hại cả hai.
，Thế nào là ba?
，Thân làm thiện, miệng nói thiện, ý nghĩ thiện.
，Có ba pháp này, không đưa đến hại mình, không đưa đến hại người, không đưa đến hại cả hai.
，(18)
，Thiên Giới
，Nếu các du sĩ ngoại đạo hỏi các thầy như sau:
，- "Chư Hiền, có phải Sa-môn Gotama sống Phạm hạnh để được sanh lên cõi Trời?»
，Này các Tỷ-kheo, được hỏi vậy, các Thầy có bực phiền, tủi nhục, chán ngấy hay không ?
，- Thưa có , bạch Thế Tôn.
，- Như vậy, các Thầy bực phiền, tủi nhục, chán ngấy đối với thiên thọ mạng; các Thầy bực phiền , tủi nhục, chán ngấy đối với thiên sắc, thiên lạc, thiên danh vọng, thiên thù thắng, còn nói gì, đối vói thân làm ác, các Thầy bực phiền, tủi nhục, chán ngấy như thế nào, đối với miệng nói ác.... đối với ý nghĩ ác, các Thầy cảm thấy bực phiền, tủi nhục, chán ngấy như thế nào.
，(19)
，Người Buôn Bán (1)
[1]
，1. Thành tựu ba chi phần, một người buôn bán không thâu nhận được tài sản chưa thâu nhận và không tăng trưởng tài sản đã được thâu nhận.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, người buôn bán, vào buổi sáng không có nhiệt tâm chăm chú vào công việc, vào buổi trưa không có nhiệt tâm chăm chú vào công việc, vào buổi chiều không có nhiệt tâm chăm chú vào công việc.
，Thành tựu với ba chi phần này, một người buôn bán không thâu nhận được tài sản chưa được thâu nhận và không tăng trưởng tài sản đã được thâu nhận.
，2. Cũng vậy, một Tỷ-kheo thành tựu ba chi phần, không thâu nhận được thiện pháp chưa được thâu nhận, và không tăng trưởng được thiện pháp đã được thâu nhận.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, vào buổi sáng không có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng, vào buổi trưa không có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng, vào buổi chiều không có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng.
，Thành tựu ba pháp này, một Tỷ-kheo không thâu nhận được thiện pháp chưa được thâu nhận, và không tăng trưởng thiện pháp đã được thâu nhận.
[2]
，1. Thành tựu ba chi phần, một người buôn bán thâu nhận được tài sản chưa thâu nhận, tăng trưởng tài sản đã được thâu nhận.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, người buôn bán, vào buổi sáng có nhiệt tâm chăm chú vào công việc, vào buổi trưa có nhiệt tâm chăm chú vào công việc, vào buổi chiều có nhiệt tâm chăm chú vào công việc.
，Thành tựu với ba chi phần này, một người buôn bán thâu nhận được tài sản chưa được thâu nhận, và tăng trưởng tài sản đã được thâu nhận.
，2. Cũng vậy, thành tựu ba pháp, Tỷ kheo thâu nhận được thiện pháp chưa được thâu nhận, tăng trưởng thiện pháp đã được thâu nhận.
， Thế nào là ba?
，Ở đây, Tỷ kheo vào buổi sáng có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng, vào buổi trưa có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng, vào buổi chiều có nhiệt tâm chăm chú vào định tướng.
， Thành tựu với ba pháp này, một Tỷ-kheo thâu nhận được thiện pháp chưa được thâu nhận, và tăng trưởng thiện pháp đã được thâu nhận.
，(20)
，Người Buôn Bán (2)
[1]
，Thành tựu với ba chi phần, người buôn bán không bao lâu đạt được về tài sản lớn mạnh và rộng lớn.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, người buôn bán có mắt, khéo phấn đấu và xây dựng được cơ bản.
，1. Và thế nào là người buôn bán có mắt?
，Ở đây, người buôn bán biết các thương phẩm. Vật này mua như vậy, bán như vậy, sẽ đưa lại tiền như vậy, tiền lời như vậy.
，Như vậy, là người buôn bán có mắt.
，2. Như thế nào, là người buôn bán khéo phấn đấu?
，Ở đây, người thương gia khéo léo mua và bán các thương phẩm.
，Như vậy, là người buôn bán khéo phấn đấu.
，3. Và thế nào là người thương gia xây dựng được căn bản?
，Ở đây, người buôn bán được các gia chủ hay con các gia chủ, được các nhà giàu, có tiền bạc lớn, có tài sản lớn biết đến như sau:
，- Người buôn bán này là người có mắt, khéo phấn đấu, có đủ sức cấp dưỡng vợ con, và thường trả tiền lời cho chúng ta. Chúng ta trao hàng hóa cho người này:
，- "Này bạn thương gia, hãy lấy tiền này, xây dựng tài sản để nuôi dưỡng vợ con và thường thường trả tiền lời cho chúng tôi".
，Như vậy, là người buôn bán xây dựng được cơ bản.
，Thành tựu với ba chi phần này, người buôn bán, không bao lâu đạt đến tài sản lớn mạnh và rộng lớn.
[2]
，Cũng vậy, thành tựu với ba pháp, vị Tỷ-kheo không bao lâu, đạt đến lớn mạnh và rộng lớn về các Thiện pháp.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, Tỷ-kheo có mắt, khéo phấn đấu và xây dựng được cơ bản.
，1. Và thế nào là Tỷ-kheo có mắt?
，Ở đây, Tỷ-kheo như thật biết rõ: "Ðây là khổ" ... như thật rõ biết: "Ðây là con đường đưa đến khổ diệt".
，Như vậy, là Tỷ-kheo có mắt.
，2. Và như thế nào là Tỷ-kheo khéo phấn đấu?
，Ở đây, Tỷ-kheo sống tinh cần tinh tấn, đoạn tận các pháp bất thiện, làm cho sanh khởi các pháp thiện, dõng mãnh, kiên trì, tinh tấn, không có từ bỏ gánh nặng đối với các thiện pháp.
，Như vậy, là Tỷ-kheo khéo phấn đấu.
，3. Và thế nào là Tỷ-kheo xây dựng được cơ bản?
，Ở đây, Tỷ-kheo đối với các Tỷ-kheo nghe nhiều, thông hiểu các tập Agàma (A-hàm), bậc trì Pháp, trì Luật, trì Toát yếu, thường thường đến yết kiến, phỏng vấn, đặt các câu hỏi:
，- "Thưa Tôn giả, cái này là thế nào? Pháp này ý nghĩa gì?»
，Các Tôn giả ấy mở rộng những gì chưa được mở rộng, phơi bày những gì chưa được phơi bày, và đối với những đoạn sai khác còn có những chỗ nghi ngờ, các vị ấy giải thích các sự nghi ngờ.
，Như vậy, là Tỷ-kheo xây dựng được cơ bản.
，Thành tựu với ba pháp này, Tỷ-kheo không bao lâu, đạt đến sự lớn mạnh và rộng lớn về các thiện pháp.
(Kinh số 21-30)
，(21)
，Chứng Thực Với Thân
，Như vầy tôi nghe.
，Một thời Thế Tôn trú ở Savatthi, tại Jetanava, vườn ông Anàthapindika. Rồi Tôn giả Savittha, Tôn giả Mahàkotthita đi đến Tôn giả Sàriputta; sau khi đến nói lên với Tôn giả những lời chào đón hỏi thăm ... Tôn giả Sàriputta nói với Tôn giả Savittha đang ngồi xuống một bên:
，- Có ba hạng người này, này Hiền giả Savittha, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Thân chứng, kiến chí, tín giải.
，Ba hạng người này, này Hiền giả, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Trong ba hạng người này, hạng người nào Hiền giả chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn?
，- Trong ba hạng người này, thưa Hiền giả, hạng người tín giải, hạng người này, tôi chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn.
，- Vì cớ sao? Vì rằng, thưa Hiền giả, với hạng người này, tín căn được tăng thượng.
，Rồi Tôn giả Sàriputta nói với Tôn giả Mahàkotthita:
，- Có ba hạng người này, này Hiền giả Kotthita, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Thân chứng, kiến chí, tín giải. Ba hạng người này, thưa Hiền giả, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Trong ba hạng người này, hạng người nào Hiền giả chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn?
，- Trong ba hạng người này, thưa Hiền giả, hạng người thân chứng, hạng người này, tôi chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn.
，- Vì cớ sao? Vì rằng, thưa Hiền giả, với hạng người này, định căn được tăng thượng.
，Rồi Tôn giả Mahàkotthita thưa với Tôn giả Sàriputta:
，- Có ba hạng người này, thưa Hiền giả Sàriputta, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Thân chứng, kiến chí, tín giải. Ba hạng người này, thưa Hiền giả, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Trong ba hạng người này, này Hiền giả, hạng người nào Hiền giả chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn?
，Trong ba hạng người này, thưa Hiền giả, hạng người kiến chí, hạng người này, tôi chấp nhận là hy hữu hơn, là thù diệu hơn.
，- Vì cớ sao? Vì rằng, thưa Hiền giả, với hạng người này, tuệ căn được tăng thượng.
，Rồi Tôn giả Sàriputta nói với Tôn giả Savittha và Tôn giả Mahàkotthita như sau:
，- Thưa các Hiền giả, tất cả chúng ta đã trả lời, tuỳ theo biện tài của mình. Thưa các Hiền giả, chúng ta hãy đi đến Thế Tôn, sau khi đến chúng ta sẽ hỏi Thế Tôn về ý nghĩa này. Thế Tôn trả lời chúng ta như thế nào, chúng ta hãy như vậy thọ trì.
，- Vâng, thưa Hiền giả.
，Tôn giả Savittha và Tôn giả Mahàkotthita vâng đáp Tôn giả Sàriputta. Rồi Tôn giả Sàriputta, Tôn giả Savittha và Tôn giả Mahàkotthita đi đến Thế Tôn; sau khi đến, đảnh lễ Thế Tôn rồi ngồi xuống, một bên. Tôn giả Sàriputta thuật lại với Thế Tôn tất cả câu chuyện đã xảy ra với Tôn giả Savittha và Tôn giả Mahàkotthita.
，- Ở đây, này Sàriputta, thật không dễ gì để trả lời một chiều là hạng người này hy hữu hơn, thù diệu hơn trong ba hạng người kia.
， Sự kiện này xảy ra, là hạng người tín giải này là hạng người đang hướng đến A-la-hán, hạng người thân chứng này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai, hạng người kiến chí này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai.
，Ở đây, thật không dễ gì để trả lời một chiều là hạng người này hy hữu hơn, thù diệu hơn trong ba hạng người kia.
，Sự kiện này xảy ra, là hạng người thân chứng này là hạng người đang hướng đến A-la-hán, là hạng người tín giải này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai, hạng người kiến chí này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai.
，Ở đây, thật không dễ gì để trả lời một chiều là hạng người này hy hữu hơn, thù diệu hơn trong ba hạng người kia.
，Sự kiện này xảy ra, là hạng người kiến chí này là hạng người đang hướng đến A-la-hán, còn hạng người tín giải này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai, và hạng người thân chứng này là hạng người Nhất Lai hay Bất Lai.
，Ở đây, này Sàriputta, thật không dễ gì để trả lời một chiều rằng hạng người này là hy hữu hơn và thù diệu hơn trong ba hạng người kia.
，(22)
，Người Bệnh
，1. Có ba hạng người bệnh này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, một hạng người bệnh, dầu có được ăn các món thích hợp, hay không được các món ăn thích hợp, dầu có được các thuốc men thích hợp hay không được các thuốc men thích hợp, dầu có được sự chăm sóc thích đáng hay không được sự chăm sóc thích đáng, không được bình phục từ chứng bệnh ấy.
，Ở đây, có hạng người bệnh, dầu có được ăn các món thích hợp, hay không được các món ăn thích hợp, dầu có được các thuốc men thích hợp hay không được các thuốc men thích hợp, dầu có được sự chăm sóc thích đáng hay không được sự chăm sóc thích đáng, được bình phục từ chứng bệnh ấy.
，Ở đây, có hạng người bệnh, có được ăn các món thích hợp, không phải không được, có các thuốc men thích hợp, không phải không được, có được sự chăm sóc thích đáng, không phải không được, được bình phục từ chứng bệnh ấy. Ở đây, hạng người bệnh này, có được các món ăn thích hợp, không phải không được, có được các thuốc men thích hợp, không phải không được, có được sự chăm sóc thích đáng, không phải không được, được bình phục khỏi chứng bệnh ấy.
，Chính do duyên với hạng người bệnh này, các món ăn thích hợp với người bệnh đã được chấp thuận, các thuốc men thích hợp với người bệnh đã được chấp thuận., sự chăm sóc thích đáng với người bệnh đã được chấp thuận. Chính do duyên với hạng người bệnh này, các người bệnh khác cần phải được chăm sóc như vậy.
，Ba hạng người bệnh này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，2. Cũng vậy, có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời, có thể so sánh với ba hạng người bệnh này.
，Thế nào là ba?
，Ở đây, có hạng người được thấy Như Lai hay không được thấy Như Lai, được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, hay không được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, không có đi vào tánh quyết định, tánh chơn chánh đối với các Thiện pháp.
，Ở đây, có hạng người không được thấy Như Lai, được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, hay không được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, đi vào tánh quyết định, tánh chơn chánh đối với các Thiện pháp.
，Ở đây, có hạng người được thấy Như Lai, không phải không được thấy, được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, không phải không được nghe Pháp và Luật do Như Lai trình bày, đi vào tánh quyết định, tánh chơn chánh đối với các Thiện pháp. Ở đây, có hạng người được thấy Như Lai, không phải không được thấy, được nghe Pháp và Luật do Như Lai thuyết giảng, không phải không được nghe, đi vào tánh quyết định, tánh chơn chánh đối với các Thiện pháp.
，Chính do duyên hạng người này, thuyết pháp được chấp nhận, và chính do duyên hạng người này, pháp được thuyết giảng cho các người khác.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời được ví dụ với ba hạng người bệnh.
，(23)
，Chất Chứa
，Có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời. Thế nào là ba?
，1. Ở đây, có hạng người chất chứa các thân hành có não hại, chất chứa các khẩu hành có não hại, chất chứa các ý hành có não hại. Sau khi chất chứa thân hành có não hại, chất chứa khẩu hành có não hại, chất chứa ý hành có não hại, người ấy sanh trong thế giới có não hại. Vì phải sanh trong thế giới có não hại, người ấy cảm giác các cảm xúc có não hại. Người ấy, vì cảm giác các cảm xúc có não hại, nên cảm giác các cảm thọ có não hại, nhất hướng đau khổ, như các chúng sanh ở trong địa ngục.
，2. Ở đây, có người chất chứa thân hành không có não hại ... chất chứa ý hành không có não hại. Sau khi chất chứa thân hành không có não hại ... chất chứa ý hành không có não hại, người ấy được sanh trong thế giới không có não hại. Ðược sanh trong thế giới không có não hại, người ấy cảm giác các cảm xúc không có não hại. Do cảm giác các cảm xúc không có não hại, người ấy cảm giác các cảm thọ không có não hại, nhất hướng lạc, như chư Thiên ở Biến Tịnh Thiên.
，3. Ở đây, có người chất chứa thân hành có não hại và không có não hại ... chất chứa ý hành có não hại và không có não hại. Sau khi chất chứa thân hành có não hại và không có não hại ... , sau khi chất chứa ý hành có não hại và không có não hại, được sanh vào thế giới có não hại và không có não hại. Ðược sanh vào thế giới có não hại và không có não hại, người ấy cảm giác các cảm xúc có não hại và không có não hại. Do cảm giác các cảm xúc có não hại và không có não hại, người ấy cảm giác các cảm thọ có não hại và không có não hại, xen lẫn lạc và khổ, ví như loài Người, một loại chư Thiên và một loại sanh trong đọa xứ.
，Ba hạng người này, này các Tỷ-kheo, có mặt, xuất hiện ở đời.
，(24)
Nhiều Lợi Ích
，Có ba hạng người này, làm nhiều lợi ích cho người khác.
，Thế nào là ba?
，Do người nào, có người được quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng, người ấy là hạng người làm lợi ích nhiều cho người kia.
，Ðây là hạng người làm lợi ích nhiều cho người khác.
，Lại nữa, do người nào, người khác rõ biết: "Ðây là khổ", rõ biết: "Ðây là khổ tập", rõ biết: "Ðây là khổ diệt", rõ biết: "Ðây là con đường đưa đến khổ diệt", người ấy là hạng người làm lợi ích nhiều cho người kia.
，Ðây là hạng người làm lợi ích nhiều cho người khác.
，Lại nữa, do người nào, người khác đoạn trừ các lậu hoặc ngay trong hiện tại, với thắng trí tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát.
，Ðây là hạng người làm lợi ích nhiều cho người khác.
，Ba hạng người này, làm lợi ích nhiều cho người khác.
，Ta nói rằng không có một người nào khác làm lợi ích nhiều hơn cho người bằng ba hạng người này. Ta nói rằng người này không thể khéo trả ơn cho ba hạng người kia, như đảnh lễ, đứng dậy, chắp tay, hành động thân thiện, bố thí các vật dụng như y, đồ ăn khất thực, sàng tọa, thuốc trị bệnh ...
，(25)
，Vết Thương Làm Mủ
，Có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Hạng người với tâm ví dụ như vết thương, với tâm ví dụ như chớp sáng, với tâm ví dụ như kim cang.
，1. Và thế nào là hạng người với tâm ví dụ như vết thương?
，Ở đây, có người phẫn nộ, nhiều hiềm hận, dầu có bị nói chút ít, cũng tức tối phẫn nộ, sân hận, sừng sộ, biểu lộ sự phẫn nộ, sân hận và bực tức. Ví như một vết thương đang làm mủ, nếu bị cây gậy hay một miếng sành đánh phải, liền chảy mủ nhiều hơn.
，Cũng vậy, ở đây có người phẫn nộ và bực tức.
，Này các Tỷ kheo, đây gọi là hạng người được ví dụ với vết thương đang làm mủ.
，2. Và thế nào là hạng người với tâm được ví dụ như chớp sáng?
，Ở đây, có hạng người như thật rõ biết: "Ðây là khổ",.. như thật rõ biết "Ðây là con đường đưa đến khổ diệt".
，Ví như một người có mắt, thấy các sắc trong đêm tối mù mịt, khi có chớp sáng.
，Cũng vậy, ở đây có người như thật rõ biết: "Ðây là khổ", ... như thật rõ biết: "Ðây là con đường đưa đến khổ diệt".
，Này các Tỷ-kheo, đây được gọi là hạng người với tâm được ví như chớp sáng.
，3. Và thế nào là hạng người với tâm được ví dụ như kim cang?
，Ở đây, có hạng người, nhờ đoạn tận các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí, chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người, với tâm được ví dụ như kim cang.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，(26)
，Thân Cận
，Có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Có hạng người này, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường. Có hạng người nên thân cận gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường. Có hạng người, sau khi cung kính, tôn trọng, nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường.
，1. Và thế nào là hạng người không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người thấp kém về giới, định, tuệ. Hạng người như vậy, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường, trừ khi vì lòng thương tưởng, vì lòng từ mẫn.
，2. Và thế nào là hạng người nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người đồng đẳng với mình về giới, định, tuệ. Hạng người như vậy, nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường.
，Vì cớ sao? Với ý nghĩ:
，- "(Cả hai) thiện xảo về giới, câu chuyện của chúng ta sẽ thuộc về giới, được diễn tiến (lợi ích) cho cả hai chúng ta, và sẽ làm cho hai chúng ta được an lạc. (Cả hai) là thiện xảo về định ...... (Cả hai) là thiện xảo về tuệ, câu chuyện của chúng ta sẽ thuộc về tuệ, được diễn tiến (lợi ích) cho cả hai, và chúng sẽ làm cho hai chúng ta an lạc".
，Cho nên, người như vậy nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường.
，3. Thế nào là hạng người, sau khi cung kính, tôn trọng, nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người thù thắng về giới, định và tuệ. Hạng người ấy, sau khi cung kính, tôn trọng, cần phải gần gũi, cần phải sống chung, cần phải hầu hạ cúng dường.
，Vì cớ sao? Với ý nghĩ:
，- "Như vậy, nếu giới chưa đầy đủ, ta sẽ làm đầy đủ, hay nếu giới được đầy đủ, ta sẽ hỗ trợ thêm cho chỗ này chỗ kia với trí tuệ. Hay nếu định chưa đầy đủ, ta sẽ làm cho đầy đủ, hay nếu định được đầy đủ, ta sẽ hỗ trợ thêm cho chỗ này chỗ kia với trí tuệ. Hay nếu tuệ chưa đầy đủ, ta sẽ làm đầy đủ, hay nếu tuệ được đầy đủ, ta sẽ hỗ trợ thêm cho chỗ này chỗ kia với trí tuệ".
，Cho nên, với hạng người này, sau khi cung kính tôn trọng, nên gần gũi, nên sống chung, nên hầu hạ cúng dường.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Người gần kẻ hạ liệt
，Rồi cũng bị hạ liệt
，Thân cận người đồng đẳng
，Ðược khỏi bị thối đọa
，Ai gần bậc thù thắng
，Mau chóng được thăng tiến
，Do vậy hãy sống chung
，Bậc ưu thắng hơn mình.
，(27)
，Ðáng Ghê Tởm
，- Có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Có hạng người đáng ghê tởm, không cần phải gần gũi, không cần phải sống chung, không cần phải hầu hạ cúng dường. Có hạng người, cần phải nhìn một cách thản nhiên, không cần gần gũi, không cần phải sống chung, không cần phải hầu hạ cúng dường. Có hạng người, cần phải gần gũi, cần phải sống chung, cần phải hầu hạ cúng dường.
，1. Và thế nào là hạng người đáng ghê tởm, không cần phải gần gũi, không cần phải sống chung, không cần phải hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người ác giới, tính tình độc ác, sở hành bất tịnh, có những hành vi che đậy, không phải là Sa-môn nhưng hiện tướng Sa-môn, không sống Phạm hạnh, nhưng hiện tướng có Phạm hạnh, nội tâm hôi hám, đầy những tham dục, tánh tình bất tịnh. Hạng người như vậy, đáng ghê tởm, không cần phải gần gũi, không cần phải sống chung, không cần phải hầu hạ cúng dường.
，Vì cớ sao? Vì rằng, dầu không thuận theo một chút nào tri kiến của người như vậy, nhưng tiếng xấu được đồn xa về người ấy là có bạn ác, có bằng hữu ác, tôn sùng kẻ ác.
，Ví như, một con rắn đi vào trong đống phân, dầu nó không cắn ai, người cũng bị (đống phân) làm cho ô uế. Cũng vậy, dầu không thuận theo một chút nào tri kiến của người như vậy, nhưng tiếng xấu ... là tôn sùng kẻ ác. Cho nên, hạng người như vậy đáng ghê tởm, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường.
，2. Và thế nào là hạng người cần phải nhìn một cách thản nhiên, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người phẫn nộ, nhiều hiềm hận, dầu có bị nói chút ít cũng tức tối, phẫn nộ, sân hận, sừng sộ, hiện rõ phẫn nộ, sân hận và bực tức.
，Ví như một vết thương làm mủ, nếu bị cây gậy hay mảnh sành đánh phải, thời chảy mủ ra nhiều hơn. Cũng vậy, có hạng người phẫn nộ, ...... và bực tức.
，Ví như một que lửa bằng gỗ tindukà, nếu bị cây gậy hay mảnh sành đánh phải, thời xịt lửa xịt khói ra nhiều hơn. Cũng vậy, ...
，Ví như một hố phân được cây gậy hay mảnh sành quật vào, thời mùi hôi thối lại càng nhiều hơn. Cũng vậy, có hạng người phẫn nộ, sân hận và bực tức. Hạng người như vậy, cần phải nhìn với cặp mắt thản nhiên, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường.
，Vì cớ sao? Vì nghĩ rằng:
，- "Người ấy có thể nhục mạ ta. Người ấy có thể chửi mắng ta. Người ấy có thể làm hại ta."
，Cho nên, hạng người như vậy cần phải nhìn một cách thản nhiên, không nên gần gũi, không nên sống chung, không nên hầu hạ cúng dường.
，3. Và như thế nào, là hạng người cần gần gũi, cần phải sống chung, cần phải hầu hạ cúng dường?
，Ở đây, có hạng người giữ giới, tánh tình hiền thiện. Người như vậy, cần phải gần gũi, cần phải sống chung, cần phải hầu hạ cúng dường.
，Vì cớ sao? Vì rằng, dầu không thuận theo chút nào tri kiến của người như vậy, nhưng tiếng tốt được đồn xa về người ấy là có bạn lành, là có bằng hữu lành, là tôn sùng kẻ lành. Cho nên, hạng người như vậy, cần phải gần gũi, cần phải sống chung, cần phải hầu hạ cúng dường.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Người gần kẻ hạ liệt
，Rồi cũng bị hạ liệt
，Thân cận người đồng đẳng
，Ðược khỏi bị thối đọa
，Ai gần bậc thù thắng
，Mau chóng được thăng tấn
，Do vậy hãy sống chung
，Bậc ưu thắng hơn mình.
，(28)
，Nói Như Hoa
，- Có ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Hạng người nói như phân, hạng người nói như hoa, hạng người nói như mật.
，1. Và thế nào là hạng người nói như phân?
，Ở đây, có hạng người khi đi vào hội trường, hay đi vào hội chúng, hay khi đi đến giữa các người bà con, hay khi đi đến giữa các người đồng một tổ hợp, hay đi đến giữa cung vua, hay bị dẫn như là người làm chứng, được nói:
，- "Ngươi biết gì, hãy nói lên".
，- Người ấy không biết, nói rằng: "Tôi có biết"; có biết, nói rằng: "Tôi không biết"; không thấy, nói rằng: "Tôi có thấy"; có thấy, nói rằng: "Tôi không thấy".
，Do vì mình hay vì người, hay vì một vài lợi vật nhỏ, mà đã cố ý nói láo. Người như vậy, này các Tỷ-kheo, được gọi là người nói như phân.
，2. Và thế nào là hạng người nói như hoa?
，Ở đây, có người khi đi vào hội trường, hay khi đi vào hội chúng, hay khi đi đến giữa các người bà con, hay khi đi đến giữa các người đồng một tổ hợp, hay đi đến cung vua, hay bị dẫn như là người làm chứng, được nói:
，- "Ngươi biết gì, hãy nói lên".
，Người ấy không biết, nói rằng: "Tôi không biết"; có biết, nói rằng: "Tôi có biết"; không thấy, nói rằng: "Tôi không thấy"; có thấy, nói rằng: "Tôi có thấy". Không vì mình hay vì người, hay vì một vài lợi vật nhỏ mà đã cố ý nói láo.
，Người như vậy, được gọi là người nói như hoa.
，3. Và thế nào là hạng người nói như mật?
， Ở đây, có người đoạn tận ác ngữ, từ bỏ lời nói ác ngữ. Lời nói của người ấy không hại, tai ưa nghe, khả ái, đi thẳng đến tâm, lễ độ, được nhiều người ưa thích, được nhiều người thích ý, người ấy nói những lời như vậy.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người nói như mật.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，(29)
，Mù Lòa
，- Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
，Người mù, người một mắt, người có hai mắt.
，1. Và thế nào là người mù?
，Ở đây, có người không có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; không có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người mù.
，2. Và thế nào là hạng người có một mắt?
，Ở đây, có người có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; nhưng không có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người một mắt.
，3. Và thế nào là hạng người có hai mắt?
，Ở đây, có người có mắt để có thể với mắt như vậy, thâu hoạch được tài sản chưa được thâu hoạch hay làm cho tăng trưởng tài sản đã được thâu hoạch; và có mắt để có thể với mắt như vậy, biết được pháp thiện và pháp bất thiện, có tội và không tội, pháp liệt và thắng, pháp thuộc thành phần đen và trắng.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người có hai mắt.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Kẻ mù, mắt bị hư
，Cả hai đều bất hạnh
，Vừa công đức không làm
，Vừa không được tài sản
，Thứ đến là hạng người
，Ðược gọi là một mắt
，Liên hệ pháp phi pháp
，Tầm cầu các tài sản
，Với trộm và man trá
，Cùng với cả nói láo
，Vừa khéo góp tài sản
，Vừa giỏi hưởng dục lạc
，Từ đây đến địa ngục
，Người một mắt bị hại.
，Còn vị có hai mắt
，Ðược gọi người tối thượng
，Thâu hoạch các tài sản
，Một cách đúng chánh pháp
，Các tài sản đã có,
，Tăng trưởng đúng chánh pháp
，Bố thí, ý tốt đẹp
，Không phân vân ngập ngừng
，Ðược sanh chỗ hiền thiện
，Ði chỗ ấy không sầu
，Vậy hãy tránh thật xa
，Người mù, người một mắt
，Thân cận bậc hai mắt
，Bậc tối thắng trượng phu!
，(30)
，Lộn Ngược
，- Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Thế nào là ba?
， Hạng người với trí tuệ lộn ngược, hạng người với trí tuệ bắp vế, hạng người với trí tuệ rộng lớn.
，1. Và thế nào là người với trí tuệ lộn ngược?
，Ở đây, có hạng người đi đến khu vườn (tịnh xá) thường thường nghe pháp từ các Tỷ-kheo, các vị Tỷ-kheo thuyết pháp cho người ấy, sơ thiện, trung thiện, hậu thiện, có nghĩa, có văn, trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh.
， Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối. Cũng vậy, khi người ấy từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối.
， Ví như một cái ghè bị lộn ngược, nước chứa trong ấy tuôn chảy, không có dừng lại. Cũng vậy, ở đây, có hạng người đi đến khu vườn ... không có tác ý đoạn cuối. Cũng vậy, khi người ấy từ chỗ ngồi ấy đứng lên ... không có tác ý đoạn cuối.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người với trí tuệ lộn ngược.
，2. Và thế nào là người với trí tuệ bắp vế?
，Ở đây, có hạng người đi đến khu vườn (tịnh xá). Người ấy, tại chỗ ngồi ấy, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu, có tác ý đến đoạn giữa, có tác ý đến đoạn cuối. Nhưng khi người ấy từ chỗ ngồi ấy đứng dậy, đối với bài thuyết giảng ấy, người ấy không có tác ý đến đoạn đầu, không có tác ý đến đoạn giữa, không có tác ý đến đoạn cuối.
，Ví như trên bắp vế của một người, các loại đồ ăn được chồng lên như hạt mè, hột gạo, các loại kẹo và trái táo. Khi từ chỗ ngồi đứng dậy, vì vô ý, người ấy làm đổ vãi tất cả.
，Cũng vậy, ở đây, có hạng người đi đến khu vườn ... Người ấy, tại chỗ ngồi ấy ... có tác ý đoạn cuối. Nhưng khi người ấy tại chỗ ngồi ấy đứng dậy ... không có tác ý đoạn cuối.
，Này các Tỷ-kheo, đây gọi là hạng người với trí tuệ bắp vế.
，3. Và thế nào là hạng người có trí tuệ rộng lớn?
，Ở đây, có hạng người đi đến khu vườn (tịnh xá) ... trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Tại chỗ ngồi ấy, vị ấy đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu ... có tác ý đến đoạn cuối. Cũng vậy, khi vị ấy, từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu ... có tác ý đến đoạn cuối.
，Ví như, một cái ghè được dựng đứng, nước chứa trong ấy được giữ lại, không có chảy đi. Cũng vậy, ở đây, có hạng người đi đến khu vườn (tịnh xá) ... trình bày Phạm hạnh hoàn toàn viên mãn thanh tịnh. Tại chỗ ngồi ấy, vị ấy đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu ... có tác ý đến đoạn cuối. Cũng vậy, khi vị ấy, từ chỗ ngồi ấy đứng lên, đối với bài thuyết giảng ấy, có tác ý đến đoạn đầu ... có tác ý đến đoạn cuối.
，Này các Tỷ- kheo, đây gọi là hạng người có trí tuệ rộng lớn.
，Ba hạng người này, có mặt, xuất hiện ở đời.
，Hạng trí tuệ lộn ngược
，Không thông minh, không mắt
，Họ thường thường đi đến
，Ðến gần các Tỷ-kheo
，Ðoạn đầu của bài giảng
，Ðoạn giữa và đoạn cuối
，Họ không học được gì,
，Họ không có trí tuệ
，Hạng trí tuệ bắp vế
，Ðược gọi là tốt hơn
，Họ thường thường đi đến
，Ðến gần các Tỷ-kheo
，Ðoạn đầu của bài giảng
，Ðoạn giữa và đoạn cuối
，Ngồi trên chỗ mình ngồi
，Nắm giữ được lời văn
，Ðứng dậy không hiểu rõ
，Quên mất điều đã nắm
，Bậc trí tuệ rộng lớn
，Ðược gọi tốt hơn cả
，Họ thường thường đi đến
，Ðến gần các Tỷ-kheo
，Ðoạn đầu của bài giảng
，Ðoạn giữa và đoạn cuối
，Ngồi trên chỗ mình ngồi
，Nắm giữ được lời văn
，Thọ trì điều được nghe
，Suy tư điều tối thắng
，Với ý không dao động
，Là hạng người như vậy
，Thực hành pháp, tùy pháp
，Có thể đoạn khổ đau.
...
Trangphattu Yếu lược & Bố cục
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét
PHẦN DẪN GIẢI-CHÚ THÍCH-BÌNH LUẬN
Lưu ý: Chỉ thành viên của blog này mới được đăng nhận xét.